Читать онлайн книгу "ԶՈՐԱՎԱՐ ԱՆԴՐԱՆԻԿ"

Ф¶Х€ХђФ±ХЋФ±Хђ Ф±Х†ФґХђФ±Х†Ф»Фї
Народное творчество (Фольклор)


Անդրանիկ Թորոսի Օզանյան կամ Զորավար Անդրանիկ, Անդրանիկ Փաշա (փետրվարի 25, 1865 – օգոստոսի 31, 1927), հայ զորահրամանատար, պետական գործիչ ֆիդայապետ (հայդուկապետ)։ Առանձնակի դեր է խաղացել Հայ ազատագրական շարժման գործում։ 1892 թվականին անդամագրվել է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն կուսակցությանը, այլ ֆիդայիների հետ մասնակցել է իր հայրենի երկրի բնակավայրերի պաշպանությանը։ Անդրանիկն առաջին անգամ անցնում է Սասուն, բայց 1896 թ. մեկնում է արտասահման։ 1897 թ. Վազգեն Տերոյանի խմբի կազմում Անդրանիկը երկրորդ անգամ է մտնում Արեւմտյան Հայստան, ուր մնում է մինչեւ 1904 թվականին։ 1912-1913 Գարեգին Նժդեհի հետ միասին Անդրանիկի գլխավորությամբ հայ կամավորներից կազմակերպվում է վաշտ, որը մտնում է բուլղարական բանակի աշխարհազորի կազմում եւ մարտնչում Օսմանյան կայսրության բանակի դեմ։ Բուլղարական հրամանատարությունը բարձր գնահատեց հայկական վաշտի մասնակցությունը Առաջին Բալկանյան պատերազմին։





ХЂХЎХµХЎХЅХїХЎХ¶Х« ХЂХЎХ¶ЦЂХЎХєХҐХїХёЦ‚Х©ХµХёЦ‚Х¶

Ф¶Х€ХђФ±ХЋФ±Хђ Ф±Х†ФґХђФ±Х†Ф»Фї





ФїФµХ†ХЌФ±ФіХђХ€Х’Ф№Х…Х€Х’Х†Фё


Ф±Х†ФґХђФ±Х†Ф»Фї [Х•Х¦ХЎХ¶ХµХЎХ¶ Ф±Х¶Х¤ЦЂХЎХ¶Х«ХЇ Ф№ХёЦЂХёХЅХ«, 25.2.1865, Х‡ХЎХєХ«Х¶-ФіХЎЦЂХЎХ°Х«ХЅХЎЦЂ, 31.8.1927, Х‰Х«ХЇХё (ХЌХЎХЇЦЂХЎХґХҐХ¶ХїХёХµХ« ХґХёХї, Ф±Х„Х†), Х©ХЎХІХѕХҐХ¬ Х§ Х–ЦЂХҐХ¦Х¶ХёХµХёЦ‚Хґ (Ф±Х„Х†), 1928-Х«Х¶ ХЎХіХµХёЦ‚Х¶ХЁ ХїХҐХІХЎЦѓХёХ­ХѕХҐХ¬ Х§ Х“ХЎЦЂХ«Х¦Х« ХЉХҐЦЂ ФјХЎХ·ХҐХ¦ ХЈХҐЦЂХҐХ¦ХґХЎХ¶ХЎХїХёЦ‚Х¶, 2000-Х«Х¶Хќ ФµЦЂЦ‡ХЎХ¶, ХЎХґЦѓХёЦѓХѕХЎХ® Х§ ФµХјХЎХўХ¬ХёЦ‚ЦЂХёЦ‚Хґ], Х°ХЎХµ ХЎХ¦ХЈ-ХЎХ¦ХЎХїХЎХЈЦЂХЎХЇХЎХ¶ Х·ХЎЦЂХЄХґХЎХ¶ ХЈХёЦЂХ®Х«Х№, Х¦ХёЦЂХЎХѕХЎЦЂ: ХЂХЎХµ ХЄХёХІХёХѕЦЂХ¤ХЎХЇХЎХ¶ Ц‡ ФІХёЦ‚Х¬ХІХЎЦЂХ«ХЎХµХ« ХЄХёХІХёХѕЦЂХ¤ХЎХЇХЎХ¶ Х°ХҐЦЂХёХЅ: ХЌХёХѕХёЦЂХҐХ¬ Х§ Х®Х¶Х¶Х¤ХЎХѕХЎХµЦЂХ« Х„ХёЦ‚Х·ХҐХІХµХЎХ¶ ХѕХЎЦЂХЄХЎЦЂХЎХ¶ХёЦ‚Хґ, В«ХґХЇЦЂХїХѕХҐХ¬ Х°ХҐХІХЎЦѓХёХ­ХЎХЇХЎХ¶В»:ХЂХЎХµХҐЦЂХ« ХЎХґХҐХ¶ХЎХЅХ«ЦЂХҐХ¬Х« Х°ХҐЦЂХёХЅХЁХќ Ф±Х¶Х¤ЦЂХЎХ¶Х«ХЇХЁ, ХЎХјХЎХ»Х«Х¶ ХЎХЈХ¶ХЎХґ ХЎХґХёЦ‚ХЅХ¶ХЎЦЃХҐХ¬ Х§ 17 ХїХЎЦЂХҐХЇХЎХ¶ Х°ХЎХЅХЎХЇХёЦ‚ХґЦ‰ Ф±ХјХЎХ»Х«Х¶ ХЎХґХёЦ‚ХЅХ¶ХёЦ‚Х©ХµХёЦ‚Х¶ХЁ ХЎХ¶Х°ХЎХ»ХёХІ Х§ ХҐХІХҐХ¬Ц‰ ФїХ«Х¶ХЁ Х®Х¶Х¶Х¤ХЎХўХҐЦЂХҐХ¬ХёЦ‚ ХЄХЎХґХЎХ¶ХЎХЇ ХґХЎХ°ХЎЦЃХҐХ¬ Х§, Х«ХЅХЇ ХҐЦЂХҐХ­ХЎХ¶ ХґХЎХ°ХЎЦЃХҐХ¬ Х§ Ц…ЦЂХҐЦЂ ХЎХ¶ЦЃЦ‰

1916 թվականին Անդրանիկը ներկա է գտնվում իր քեռորդի Վահան Փափազյանի հարսանիքին, որտեղ և գտնվում էր մի երիտասարդ օրիորդ։ Անդրանիկը հրապուրվում է օրիորդով։ Մինչև առաջարկություն անելը Փաշան խորհրդակցում է Հովհաննես Թումանյանի հետ և որից հետո էլ որոշում է դիմել օրիորդին։ Հանդիսություններից մեկի ժամանակ օրիորդին դիմում է հետևյալ կերպ. – Ես կը սիրեմ քեզ և կը փափագիմ ամուսնանալ քեզ հետ, դուն ալ ինձ կը սիրե՞ս։ – Օ՛, ես ինչպե՞ս կրնամ քեզ չսիրել, չէ՞ որ դուն իմ սիրելի հերոսն ես…։ Անդրանիկը այսպիսի պատասխան չէր սպասում, օրիորդի այդ պատասխանը տակնուվրա է անում հերոսի մտքերը և նա մռայլվում է։ Մի քանի րոպեից նա սթափվում է և որոշում իր անելիքը, իր մոտ է կանչում Ռոստոմին և մի երկտող ուղարկում օրիորդին, հայտնելով նրան, որ մոռանա ամուսնության մասին[15]։ «Եվ այսպես ՝ Հայոց մեծաթռիչ Արծիվը մի անգամ փորձեց իր երկնային սլացքից վայր իջնել երկրի վրա, ապրել սովորական մարդու ամենասովորական կյանքով, սակայն երկրաբնակի մի փոքրիկ անուշադրությունը, վերապահությունը, գուցե թերացումն ու անըմբռնումը նրան կրկին մղեցին վեր՝ դեպի եթերային նոր թռիչքների… Հասկանալի է, որ տարիքային տարբերությունը, դեռատի օրիորդի ռոմանտիկ պատկերացումները հիմնական պատճառն էին, որ Անդրանիկն այս անգամ էլ իրենից դեն շպրտեց անձնական կյանքի այդ նոր փոփոխությունը։ Եվ նա դեռ սավառնում էր երկնքում…»

Ф±Х¶Х¤ЦЂХЎХ¶Х«ХЇХЁ ХҐЦЂХЇЦЂХёЦЂХ¤ ХЎХ¶ХЈХЎХґ ХЎХґХёЦ‚ХЅХ¶ХЎЦЃХҐХ¬ Х§ 1921 Х©ХѕХЎХЇХЎХ¶Х«Х¶ Х“ХЎЦЂХ«Х¦ХёЦ‚Хґ, Х†ХѕХЎЦЂХ¤ Х”ХµХёЦ‚ЦЂЦ„Х№ХµХЎХ¶Х« Х°ХҐХїЦ‰ Х†ЦЂХЎХ¶ЦЃ В«Ц„ХЎХѕХёЦЂХЁВ» ХҐХІХҐХ¬ Х§ ХЉХёХІХёХЅ Х†ХёЦ‚ХўХЎЦЂ Х“ХЎХ·ХЎХ¶Ц‰ ФµЦЂХЇЦЂХёЦЂХ¤ ХЇХ¶ХёХ»Х«ЦЃ Ф±Х¶Х¤ЦЂХЎХ¶Х«ХЇХЁ ХҐЦЂХҐХ­ХЎХ¶ХҐЦЂ Х№ХёЦ‚Х¶ХҐЦЃХЎХѕЦ‰

Հորն անարգած թուրքին ահաբեկելու համար բանտարկությունից խուսափելու նպատակով, մեկնել է Կոստանդնուպոլիս, աշխատել զինագործարանում, ապա անցել Ռումինիա: 1891-ին անդամագրվել է ՍԴՀԿ-ին, շուրջ մեկ տարի անց դարձել ՀՀԴ անդամ (դաշնակցությունից հեռացել է 1907-ին, վերականգվել է 1914-ին և երկրորդ անգամ հեռացել 1917-ին): XIX դ. 90-ական թթ. զինվորագրվել է Գուրգենի, Աղբյուր Սերոբի հայդուկախմբերում: Զենք ձեռք բերելու, ազատագրական ուժերը համախմբելու նպատակով եղել է Սևաստոպոլում, Բաթումում, Թիֆլիսում, Կարսում, Էջմիածնում, Թավրիզում, Սալմաստում և այլուր: Համագործակցել է Հրայրի, Նիկոլ Դումանի, Սեպուհի, Մեծն Մուրադի հետ: Աղբյուր Սերոբի մահից (1899) հետո Անդրանիկը գլխավորել է բազմաթիվ ինքնապաշտպանական մարտեր: Նրան մեծ համբավ են բերել հատկապես Առաքելոց վանքի (1901, նոյեմբեր) և Աղթամարի (1904, օգոստոս) կռիվները: 1904-ի վերջին Անդրանիկն եղել է Իրանում ու Այսրկովկասում, հանդիպել է հասարակական, քաղաքական շրջանների հետ. Թիֆլիսում բարեկամական կապեր է հաստատել և 1914–20-ական թթ. մշտապես առնչվել ու խորհրդակցել է Հ. Թումանյանի հետ: Հայ-թաթարական կռիվների ժամանակ, զենք հայթայթելու նպատակով ուղարկվել է Ֆրանսիա և Բուլղարիա: Հրատարակել է հայդուկային կռվի իր ռազմուսույցը՝ «Մարտական հրահանգներ»(1906) կանոնագիրքը: Երիտթուրքական հեղաշրջումից (1908) հետո հանդես է եկել ՀՀԴ – երիտթուրքական համագործակցության դեմ, մերժել թուրքական խորհրդարանի անդամ դառնալու ՀՀԴ առաջարկը:




Конец ознакомительного фрагмента.


Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/narodnoe-tvorchestvo/zoravar-andranik/) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.



Если текст книги отсутствует, перейдите по ссылке

Возможные причины отсутствия книги:
1. Книга снята с продаж по просьбе правообладателя
2. Книга ещё не поступила в продажу и пока недоступна для чтения

Навигация